ELEKTRO-BLOGGER

Belkide elektronik devrelerde en çok kullanılan elemanlardan biridir transistör.Peki bu mucizevi devre elemanın nasıl çalıştığı hakkında bir bilgimiz var mı?

Transistörü evimizde kullandığımız musluğa benzetebiliriz.Transistör üzerinde bulunan base ucu devremizde kontrol etmek istediğimiz elektrik akımını kısmamıza ya da açmamıza yarar.Tıpkı evlerimizdeki musluktan akan suyu kısıp açabildiğimiz gibi.Peki devrelermizdeki bu musluk farklı ne tür özellikler taşır ya da ne tip özelliklerde bulunur ?


pnp ve npn bipolar transistörler :

npn transistörde base ucuna pozitif voltaj uyguladığımızda on durumuna gelirken,pnp transistörde ise base ucuna negatif voltaj verildiğinde on durumuna gelmektedir.

Peki bipolar transistörün iç yapısı nasıldır? ve bipolar transistör nasıl çalışır ?

Bu soruların yanıtını verirken npn tipinde bir transistörü ele alalım ve bu transistörün iç yapısını on ve off dumuna göre inceleyelim.


npn transistör yandaki şekilde de görüleceği üzere 2 adet n tipi yarı iletkenin arasına sandviç gibi p tipinde bir yarı iletkenin yerleştirilmesi ile oluşturulur.Base ucuna pozitif bir voltaj uygulanmadığı sürece emiter tarafından gelecek elektronlar np atlamasını yapamayacaklarından dolayı iletim gerçekleşmez.Base ucuna negaitf bir voltaj uygularsanız bu np atlaması daha da zor bir duruma gelecektir ve iletim yine gerçekleşmeyecektir.






Base ucuna pozitif bir voltaj verildiğinde (en azından 0,6V kadar) p yarı iletkeninin elektron geçişini engelleyen elektronları base e doğru çekilecek ve böylece emiter tarafından gelen elektronlar kollektör tarafında alayabilecek kadar yakınlaşarak iletimi sağlayacaktır.Base ucuna daha fazla pozitif voltaj uygulamak bu iletimin daha fazla ve rahat olmasını saplayacaktır.








En çok kullanılan transistör devreleri:

1.Anahtar Devreleri:

En yaygın transistör devrelerinden biri anahtar devresidir.Yandaki şekilde on konumunda iken transistör iletime geçer ve elektronların toprağa doğru akmasına ve boylece ledimizin üzerinden akım geçirerek onun on durumuna gelmesini sağlar.















2. Akım kaynağı:

Transistör bu devremizde akım kaynak kontrol elemanı görevini üstlenmektedir.Base ucuna uyguladığını voltaj ve akıma göre, load yani yük direnci üzerinden geçen akımı kontrol edebilirsiniz.







3. Amfi devreleri:

Emiter takip eden devresi ile Vin giriş ucuna verdiğiniz sinyali genliği ile oynamanız yani bir amfi devresi yapmanız mümkün.









4. Voltaj regülatörü Devresi:

Sadece zener diyot ile yapılan voltaj regulatörü uygulamalarında tutarllık,gürültü,yüksek akım çekme problemleri ortaya çıkabilmektedir.Transistörler voltaj regulatölerinde sistemin kararlığını,fazla akım ihtiyacı olması durumunda tutarlılığı ve gerekirse çıkış voltaj ayarını da sağlamaktadır.Resimde merak edenlere kapasitör,direnç ile birlike RC filtresi olarak girişin gürültüsünü azaltmak amacı ile kullanılmış.